Khu du lịch sinh thái cù lao Long Trị
Cù lao Long Trị cách trung tâm thành phố Trà Vinh khoảng 5 km, về phía đông, với khoảng 20 phút di chuyển, bao gồm 10 phút đường bộ và 10 phút đi phà vượt hơn 700 m qua sông Cổ Chiên.
Toàn bộ cù lao Long Trị nằm trong khu vực thổ nhưỡng nước lợ, mỗi năm có 6 tháng nước ngọt trên nguồn đổ xuống và 6 tháng nước mặn từ biển xâm nhập vào. Nhiều chủng loài động thực vật tự nhiên đặc hữu nước ngọt, nước mặn, trên đồng, dưới sông cùng tồn tại trên đất cù lao như bần, dừa nước; cá đồng, cá sông… Những năm gần đây, Nhà nước đầu tư xây dựng hệ thống đê bao ngăn mặn, ngăn triều cường và hệ thống điện lưới quốc gia đã tạo điều kiện người dân cù lao chuyển đổi cơ cấu sản xuất. Toàn bộ cù lao hiện nay là một vườn cây ăn trái rộng hàng trăm hecta với nhiều loại trái cây hấp dẫn quanh năm như dừa, chuối, cam sành, nhãn… Tuy vậy, tuyến rừng phòng hộ, chủ yếu là cây bần và dừa nước, bao quanh cù lao vẫn được người dân địa phương ý thức chăm lo bảo vệ như những chiến binh thầm lặng, ngày đêm bảo vệ cù lao khỏi sự xâm thực của thủy triều, sóng gió trên sông Cổ Chiên.
Đến với cù lao Long Trị, khách tham quan có thể trút bỏ hoàn toàn những lo toan chuyện áo cơm thường nhật, lánh xa sự ồn ào, huyên náo của cuộc sống thị thành để tận hưởng không khí thanh bình, yên ả của một vùng quê truyền thống Nam bộ. Tuyến đường bê tông rộng 2,5 mét, chiều dài gần 7 km, xuyên qua những vườn cây ăn trái nối tiếp nhau trong một màu xanh bất tận. Người dân cù lao bao đời nay luôn hiền hòa, hiếu khách, niềm nỡ và tận tình, sẵn sàng đón khách đường xa vào nhà chiêu đãi trái dừa tươi hay vài loại trái cây mới hái ngoài vườn. Nếu có thời gian, khách tham quan sẽ nghe những cụ già kể lại nhiều câu chuyện, nhiều giai thoại, truyền thuyết về thời gian khổ khẩn hoang và thời kháng chiến hào hùng. Đó là chuyện săn cá sấu, chuyện rái cúng giỗ, chuyện chèo thuyền đua cá nược ngoài sông cái, chuyện trai làng đánh chìm tàu chiến Mỹ bằng xuồng câu và ghe đánh cá…
Cù lao Long Trị có hơn 50 hộ chuyên nghề hạ bạc, trong đó có một số tàu vỏ thép công suất ngàn mã lực, trang bị nhiều máy móc hiện đại, vượt hàng trăm hải lý ra khơi xa đánh bắt. Mỗi chuyến tàu đi, tàu về là cả một ngày hội nho nhỏ. Đến với Long Trị những ngày này, khách tham quan hòa vào niềm vui, sự hào sảng lạ thường của những con người quen đối mặt với sóng to gió lớn biển khơi.
Tại cù lao Long Trị còn có một số trang trại nuôi cá da trơn và tôm càng xanh đang hoạt động hiệu quả, có thể đón khách vào tham quan.
Khu du lịch sinh thái cù lao Long Trị có diện tích khoảng 10 ha, trong khu vườn chủ yếu là nhãn, suốt ngày rợp mát. Đây là một trong những khu du lịch sinh thái đầu tiên ở tỉnh Trà Vinh được đầu tư xây dựng quy mô để phục vụ khách du lịch trong và ngoài tỉnh. Tổng kinh phí đầu tư xây dựng Khu du lịch sinh thái cù lao Long Trị là 15 tỷ đồng được chia làm 3 giai đoạn và thực hiện theo hình thức cuốn chiếu, tức là xây dựng xong giai đoạn nào là đưa vào khai thác giai đoạn đó cùng lúc với việc tiếp tục xây dựng giai đoạn tiếp theo. Hiện nay, khu du lịch này đã hoàn thành và đưa vào khai thác, phục vụ khách tham quan, du lịch các hạng mục cầu cảng, sảnh nhà ăn, đường nội bộ, bơi xuồng, câu cá, chạy xe đạp vòng quanh khu du lịch và nhà hàng ăn uống... Ngoài chức năng là khu bảo tồn sinh thái, nơi đây còn phát triển các dịch vụ để phục vụ du khách như ẩm thực, câu cá, bơi xuồng dạo mát khu vườn cây, đồng thời tổ chức tiệc cưới, hội thảo, họp mặt, nhà nghỉ dưỡng. Đặc biệt ngày cuối tuần sẽ phục vụ đờn ca tài tử, múa Khmer Nam bộ hoặc phục vụ du khách theo đoàn.
Những hộ dân chuyên nghề hạ bạc tạo ra nguồn cung cấp thủy hải sản tươi sống dồi dào phục vụ khách tham quan, du lịch tại cù lao Long Trị. Những món ăn dân dã một thời gắn với ruộng đồng, với tuổi thơ như cá lóc nướng trui, lẩu mắm, lẩu chua, cá rô kho tộ… chắc chắn làm vừa lòng thực khách. Vừa thưởng thức ẩm thực, du khách cũng vừa cảm nhận hồn quê qua những làn điệu đờn ca tài tử ngọt ngào, da diết giữa khung cảnh hữu tình làm cho chuyến tham quan thêm phần ấn tượng, khó quên, để rồi khi rời xa lại muốn quay về. Tuy nhiên, đã đến cù lao thì phải tìm đến những món ăn chỉ có trên đất cù lao. Những con cá tra bần, cá bông lau, cá trê, cá ngát, cá út, cá lăng… được bắt lên từ dòng sông Cổ Chiên mênh mông trước mặt còn tươi roi rói, nấu canh chua với trái bần chín và những loại rau rừng mọc đầy trên đất cù lao sẽ mãi mãi đi vào ký ức bất cứ ai được một lần trải nghiệm.
Bần là loài thực vật đặc hữu của vùng cù lao nước lợ. Bần không bao giờ mọc riêng lẻ mà chen nhau thành rừng. Rừng bần che chắn sóng gió và giữ lại phù sa hình thành các bãi bồi cho cù lao ngày thêm mở rộng. Trái bần khi còn sống thì rất chát nhưng gần chín thì chuyển vị chua. Khi trái bần chuyển từ chát sang chua, dùng để ăn sống chấm kèm mắm cá sặc, mắm rô, mắm lóc, mắm tép... Vị chua, chát của bần quyện với vị mặn nồng của các loại mắm cá đồng tạo nên hương vị đặc trưng, khó tìm thấy được ở các loại trái ăn kèm khác. Khi chín, trái bần sẽ mềm và nhiều nước hơn. Bần chín nấu canh chua cho mùi vị rất đặc trưng, đặc biệt phù hợp với các loại cá sông da trơn tự nhiên. Hoặc có thể dùng bần chín kho chung với cá. Nếu ăn hai món này vào mùa hè sẽ có tác dụng giải nhiệt rất tốt. Trái bần chín cũng được dầm với nước mắm, thêm ớt, đường, bột ngọt... dùng chấm rau muống luộc hay đọt rau lang.
Tuy nhiên, trái bần chín theo mùa mà nhu cầu sử dụng của người dân địa phương và khách tham quan là quanh năm. Từ đó, chị Tư Cúc – một người phụ nữ nông dân nhiều đời sinh sống trên đất cù lao, đã nghiên cứu chế biến thành nước cốt bần, mứt bần… được cơ quan chức năng cấp chứng nhận thương hiệu. Đây là món quà ưa thích mà khách tham quan cù lao Long Trị thường tìm mua về tặng nhau để dùng quanh năm.
Du lịch sinh thái sông nước cù lao là một trong những loại hình du lịch rất được du khách trong và ngoài nước ưa chuộng. Cù lao Long Trị có nhiều lợi thế như gần trung tâm thành phố Trà Vinh, giao thông thuận tiện, cư dân cù lao có bề dày truyền thống văn hóa lịch sử, văn hóa ẩm thực, văn hóa ứng xử… để hình thành một khu du lịch hấp dẫn.
